Proporcionalna deprecijacija
Fixed Installment Method of Depreciation
Šta je proporcionalna deprecijacija?
Proporcionalna deprecijacija Straight Line Depreciation je računovodstveni metod kojim se meri deprecijacija Depreciation osnovnog sredstva Fixed Asset tokom vremena. Njenom primenom, vrednost sredstva se smanjuje ravnomerno tokom korisnog veka dok sredstvo ne dostigne svoju otpadnu vrednost Salvage Value. Proporcionalna deprecijacija je jednostavna i najviše korišćena metoda deprecijacije. Izračunava se deljenjem cene sredstva, umanjenog za njegovu otpadnu vrednost, sa korisnim vekom upotrebe sredstva.
Formula
Formula proporcionalne deprecijacije sredstva je sledeća:
Godišnji trošak deprecijacije = (Trošak sredstva – Otpadna vrednost) / Korisni vek trajanja sredstva
Annual Depreciation Expenses = (Cost of the Asset – Salvage Value) / Useful Life of the Asset
Stopa proporcionalne deprecijacije se može izračunati primenom sledeće formule:
Stopa proporcionalne deprecijacije = Godišnji trošak deprecijacije / (Nabavna cena sredstva – Otpadna vrednost)
Straight Line Depreciation = Annual Depreciation Expenses / (Cost of the Asset – Salvage Value)
Primer izračunavanja godišnjeg troška deprecijacije
Kompanija ABC je kupila novo dostavno vozilo za 100.000 dolara (cena sredstva). Plaćeno je gotovinom i procenjeno je da će kamion biti u upotrebi pet godina (korisni vek). Kompanija procenjuje da će dostavno vozilo biti prodato za oko 15.000 dolara (otpadna vrednost) posle pet godina. Primenom formule dobija se godišnji trošak deprecijacije:
Godišnji trošak deprecijacije = (Cena sredstva – Otpadna vrednost) / Korisni vek trajanja sredstva
Godišnji trošak deprecijacije = (100.000 – 15.000) / 5 = 17.000 USD
Nabavna cena sredstva Cost of the Asset je cena po kojoj je sredstvo kupljeno.
Otpadna vrednost Salvage Value je vrednost sredstva na kraju njegovog korisnog veka trajanja.
Korisni životni vek sredstva Useful Life of the Asset predstavlja očekivani broj godina u kojima će se sredstvo koristititi.
Zašto je važna proporcionalna deprecijacija?
Gornjom formulom se može utvrditi vrednosti koju sredstvo vremenom gubi, kada se mora zameniti i koliki je to trošak.
Ova metoda se možete koristiti za predviđanje troškova i vrednosti imovine kao što su nekretnine, postrojenja i oprema PP&E. Izračunavanje deprecijacije može doneti poreske uštede. Internal Revenue Service (IRS) dozvoljava preduzećima da koriste proporcionalnu metodu za otpis određenih poslovnih troškova.
Kada koristiti proporcionalna deprecijacija?
Kompanije biraju metod deprecijacije koji najviše odgovara prirodi osnovnog sredstva. Preduzeće može koristiti različite metode deprecijacije za različite vrste osnovnih sredstava, ali dosledno, uvek isti metod tokom vremena. Proporcionalna deprecijacija je uobičajena zato što je praktična, lako se izračunava, manje je administratriranja i manje je sklona greškama.
Kako se izračunava proporcioalna deprecijacija?
Da bi se izračunala proporcioalna deprecijacija potrebna su tri podataka: cena sredstva, otpadna vrednost i korisni vek trajanja. Cena sredstva je egzaktna, dok su druge dva podatka procene. Proces određivanje proporcionalne deprecijacije zahteva sledeće korake:
Prvo se računa cena osnovnog sredstva koja sadrži cenu sredstva i sve troškove uvođenja u upotrebu. Zatim se procenjuje korisni vek trajanja sredstva i koliko dugo se očekuje da će biti u upotrebi.
Zatim sledi procena otpadne vrednosti sredstva ili za koliko se ono može prodati na kraju korisnog veka trajanja.
Kada se imaju ovi podaci može se primeniti formula za određivanje godišnjeg troška deprecijacije. (Može se izračunati i mesečni trošak deprecijaciju deljenjem godišnjeg troška sa 12).
Godišnja stopa deprecijacije se dobija kada se 1 podeli sa brojem godina korisnog veka upotrebe (na primer, pet godina se označava kao 1/5 ili 20% svake godine. Zatim se godišnja stopa deprecijacije pomnoži sa osnovom deprecijacije.
Prednosti i nedostaci proporcionalne deprecijacije
Prednosti
- Lako se izračunava i primenjuje
- Primenjuje se na mnoga osnovna sredstva, posebno kada je u pitanju vremenska zastarelost.
- Jednostavna je i zahteva manju evidenciju.
- Lako je primeniti u malim firmama jer imaju ograničen broj sredstava i opreme.
- Pogodan je za sredstva manje vrednosti.
- Pogodan je za preduzeća koja imaju stare i nove mašina. Troškovi održavanja novih mašina su mali, a za starije mašine veliki, a primenom ovog metoda se postiže balans.
Nedostaci
- U nekim slučajevima tačnije se određuje primenom drugih metoda.
- Neka sredstva brže zastarevaju u ranim godinama, (računari i vozila).
- Procene korisnog veka trajanja i otpadne vrednosti mogu biti subjektivne i nedosledne među različitim kompanijama.
- Troškovi održavanja sredstava su mnogo veći u poslednjim godinama, zbog čega postoji problem izračunavanja tačnog iznosa deprecijacije.
- Nije pogodan za sredstva sa dugim korisnim vekom trajanja.
Ovaj metod je pogodan za male firme i sredstva sa kratkim rokom trajanja. Kad god se uzmu u obzir sredstva koja imaju duži vek trajanja, ova formula nije odgovarajuća
