Iscrpljivanje prirodnog resursa, smanjenje vrednosti prirodnog resursa
Šta je iscrpljivanje prirodnog resursa?
Iscrpljivanje prirodnog resursa Depletion je njegovo smanjenje vrednosti pošto periodično gubi vrednost tokom eksploatacije. Prirodni resursi kao što su nafta, ugalj, prirodni gas, šuma, metali, kamen, pesak, itd. moraju biti iskopani ili ekstrakovani da bi se iskoristili. Dok se sredstva kao što su nekretnine, postrojenja i oprema Property, Plant, and Equipment (PP&E) amortizuju tokom njihovog radnog veka, prirodni resursi se iscrpljuju. Prirodni resursi nisu neograničeni, a njihovom eksploatacijom se smanjuju rezerve
Kompanije imaju značajne troškove eksploatacije ovih resursa. Alokacija ovih troškova na broj jedinica koje se mogu izvaditi iz zemlje predstavlja iscrpljivanje. Da bi kompanije izračunale ovaj trošak, prvo moraju da utvrde bazu iscrpljivanja Depletion Base odnosno ukupne troškove od sticanja do zatvaranja projekta.
Na primer, naftna kompanija koristi skupe mašine i visokokvalifikovanu radnu snagu za vađenje nafte iz bušotine što zahteva značajne troškove. Kompanija naftu koju izvadi prodaje na međunarodnom tržištu. Proces eksploatacije smanjuje količinu nafte u naftnoj bušotini, što smanjuje količinu nafte koju kompanija može prodati u budućnosti, a istovremeno to smanjuje osnovicu za oprezivanje. Po zakonu kompanija je obavezna da izdvoji deo dobiti za plaćanje poreza na dobit Income Tax. Dobit na koju bi kompanija plaćala porez bila bi precenjena u odnosu na stvarnu dobit, jer oporezovana dobit ne odražava smanjenje buduće dobiti.
Osnovni troškovi prirodnih resursa
Iskorišćavanje prirodnih resursa zahteva nekoliko vrsta troškova :
Sticanje
Sticanje predstavlja cenu plaćenu za sticanje resursa ili prava na istraživanje i otkrivanje prirodnog resursa.
Ovi troškovi se odnose na licenciranje kompanije i prava na zakup zemljišta ili mora. Vlade upravljaju eksploatacijom prirodnih resursa dajući koncesije, pojedincima i kompanijama kako bi oni ostvarili ekonomsku vrednost. Vađenje prirodnih resursa zahteva posebne troškove prava nadmetanja i troškove zakupa od strane vlada.
Prava i vlasništvo nad dodeljenim prirodnim resursima se klasifikuju kao nematerijalna imovina Intangible Asset koja se može prepoznati, razdvojiti, a koristi se mogu izmeriti.
Istraživanje
Troškovi istraživanja su troškovi vezani za otkrivanje prirodnog resursa. Neke kompanije računaju i troškove neuspešnih i uspešnih istraživanja. Ovo se naziva pristup pune cene. Kompanije koje koriste ovaj metod smatraju da su i neuspešna istraživanja troškovi koji ulaze u obračun prave cena otkrivanja resursa. Kompanije takođe mogu da slede pristup uspešnih napora i obračunavati samo uspešna istraživanja.
Razvoj
U proces ekstrakcije prirodnog resursa spadaju dve vrste troškova: nematerijalni i materijalni troškovi razvoja.
Materijalni troškovi fizičkih sredstava su nephodni za korišćenje resursa. Primeri materijalnih troškova su ulaganja u naftne platforme, bušilice i drugu tešku opremu. Materijalni troškovi nisu uključeni u osnovicu iscrpljivanja, već depreciraju na isti način kao i ostale nekretnine, postrojenja i oprema.
Nematerijalna sredstva uključuju ostale troškove povezane sa bušenjem, kopanjem tunela itd. Na ovaj način se dobija pristup prirodnom resursu. Nematerijalna ulaganja čine deo osnovice troškova iscrpljivanja.
Izračunavanje troška iscrpljivanja
Postoje dve glavne komponente potrebne za izračunavanje troškova iscrpljivanja prirodnih resursa.
1. Vrednost osnove prirodnih resursa
2. Stopa iscrpljivanja prirodnog resursa
Kada se znaju ove komponente može se izračunati trošak iscrpljivanja jednostavnim množenjem ova dva broja. Otpadna vrednost prirodnih resursa oduzima se od ukupnih osnovnih troškova.
Osnova iscrpljivanja
Pojam osnove ili baze iscrpljivanja Depletion Base označava ukupne troškove eksploacije prirodnih resursa. Baza iscrpljivanja obično sadrži tri troška: sticanje, istraživanje i razvoj. Ovi troškovi se koriste prilikom utvrđivanja troška iscrpljivanja preduzeća.
Formula za izračunavanje baze iscrpljivanja je sledeća:
Baza iscrpljivanja = Trošak sticanje + Trošak istraživanje + Trošak razvoja
Depletion Base = Cost to Acquire + Cost to Explore + Cost to Develop
Stopa iscrpljivanja
Stopa iscrpljivanja može se izračunati kao procenat ukupnih troškova ili po jediničnoj osnovi. U procentualnom metodu, obračun se zasniva na jedinicama izvađenim u tekućem periodu i izraženim u procentima od ukupnih procenjenih resursa.
Formule za izračunavanje troškova iscrpljivanja prirodnog resursa
Stopa iscrpljivanja = Broj ekstraktovanih jedinica / Ukupan broj jedinica
Depletion Rate = Units Extracted / Total Number of Units
Troškovi iscrpljivanja = Stopa iscrpljivanja × Broj jedinica ekstrahovanih u tekućem periodu
Depletion Expense = Depletion Rate × Number of units extracted in current period
Ili
Troškovi iscrpljivanja = [(Osnovni troškovi iscrpljivanja – Otpadna vrednost) / Ukupne procenjene rezerve] × Ekstrakovane jedinice
Depletion Expense = [(Depletion Base Costs – Salvage Value ) / Total Estimated Reserves] × Units Extracted
Primer
Naftna kompanija kopa bušotinu sa namerom da dođe do nafte iz nalazišta. Kompanija ima sledeće osnovne troškove vezane za kupovinu imovine i razvoj lokacije:
Kupovina zemljišta 280.000
Izgradnja puteva 23.000
Konstrukcija bušilice 48.000
Naknada za bušenje 192.000
Ukupno: 543.000
Kompanija procenjuje da će uređenje lokacije koštati još 57.000 dolara kada se vađenje završi, tako da je ukupna baza iscrpljivanja imovine 543.000 + 57.000 = 600.000 dolara.
Geolozi kompanije su procenili da su rezerve nafte koje će se vaditi iz bušotini 400.000 barela, tako da će jedinični trošak iscrpljivanja iznositi 1,50 dolara po barelu izvađene nafte (600.000 dolara baze iscrpljivanja / 400.000 barela).
U prvoj godini vadi 100.000 barela nafte iz bušotine, rezultira troškom iscrpljivanja od 150.000 dolara (100.000 barela x 1,50 dolara jedinične naknade za iscrpljivanje).
Na početku druge godine poslovanja, geolozi revidiraju procenu preostale količine dokazanih rezervi, pri čemu je nova procena 280.000 barela ili 20.000 barela manje od prvobitne procene (manje eksploatacija koje je već izvršena). To znači da će se jedinični trošak iscrpljivanje povećati na 1,61 dolara (450.000 dolara preostale osnove za iscrpljivanje / 280.000 barela).
Tokom druge godine, kompanija vadi 80.000 barela nafte iz bušotine, što rezultira troškom iscrpljivanje od 128.800 dolara (80.000 barela x 1,61 = 128.800 trošak iscrpljivanje). Na kraju druge godine, još uvek postoji baza za iscrpljivanje od 150.000 + 128.800 = 321.200 dolara koja se mora naplatiti srazmerno iznosu svih preostalih ekstrakcija.
