Deprecijacija, postepeno smanjenje vrednosti osnovnih sredstava
Šta je deprecijacija?
Deprecijacija Depreciation je smanjenje vrednosti osnovnih sredstava zbog njegovog fizičkog ili moralnog trošenja tokom korisnog veka trajanja. Ovaj računovodstveni metod se koristi za raspoređivanje troškova materijalnog sredstva tokom vremena.
Pojam amortizacija nema isto značenje na engleskom i srpskom jeziku. Na engleskom postoje dva termina Depreciation i Amortization za ono što se u srpskom jeziku jednim imenom zove amortizacija.
Deprecijacijom osnovna sredstva Fixed Asset postepeno prenose deo svoje vrednosti na proizvode ili usluge. Materijalna imovina, kao što su zgrade, oprema, vozila i tako dalje, se kupuju u velikoj vrednostima. Vrednost osnovnih sredstava opada tokom vremena nakon njihove kupovine zbog upotrebe, habanja i zastarevanja. Deprecijacija predstavlja procenu za koliko je ova vrednost opala u datom fiskalnom periodu. Ima mnogo definicija deprecijacije ali najjednostavija je da je to postepeno trošenje materijalnih osnovnih sredstava s ograničenim vekom upotrebe.
Računovodstveni standardi ne dozvoljavaju da se utroši celokupna vrednost sredstva u godini kada je kupljeno. Vrednost sredstava se troši tokom dužeg vremenskog perioda koji se naziva očekivani korisni vek upotrebe. Kada se ovaj trošak prizna u bilansu uspeha Income Statement, smanjuje se i vrednost u bilansu stanja Balance Sheet .
Kada se sredstva potpuno obezvrede ona su beskorisna i njihova knjigovodstvena vrednost je ravna nuli. Da bi preduzeće normalno nastavilo da radi obezvređeno sredstvo se mora nadoknaditi iz prihoda firme i zato se svake godine izdvajaju sredstva da bi se nadoknadi deo izgubljene vrednosti. Ali umesto da se sve to radi u jednoj fiskalnoj godini otpisi delova se vrše tokom upotrebnog veka osnovnog sredstva.
Deprecijacija je računovodstveni trošak koji ne zahteva izdatak gotovine. Zato se deprecijacija često smatra bezgotovinskim troškom Non-cash Expenses. Otpisivanje vrednosti sredstva se vrši po planu deprecijacije, tabeli koja prikazuje koliko će svako sredstvo biti amortizovano u toku godine.
Najčešći metodi deprecijacije
Najčešći metodi amortizacije su proporcionalni metod i metod opadajućeg salda:
Proporcionalni metod
Kod proporcionalnog metoda deprecijacije Straight Line Depreciation sredstvo se amortizuje za isti iznos svake godine njegovog korisnog veka trajanja.
Na primer, vrednost mašine sa nabavnom cenom od 100.000 dolara, tokom životnog veka od 10 godina opada do 0 dolara, a trošak amortizacije je 10.000 dolara svake godine.
Metod opadajućeg bilansa
U računovodstvu metod opadajućeg bilansa Declining Balance Method je sistem ubrzane deprecijacije beleženjem većih troškova tokom ranijih godina korisnog veka trajanja sredstva. U kasnijim godinama iznosi se smanjuju. Po ovom metodu, sredstvo deprecira po istoj stopi za svaku godinu njegovog korisnog veka. Ovaj metod se ponekad koristi da bi se naglasila činjenica da imovina gubi veću vrednost u početnoj fazi životnog veka.
Na primer, za mašinu iz gornjeg primera, koristeći stopu od 30%, trošak deprecijacije je 30.000 dolara prve godine, 20.100 dolara druge godine, 10.470 dolara treće godine i tako dalje.
Amortization je smanjenje vrednosti nematerijalnih sredstava
Drugi termin na engleskom je Amortization, odnosno raspoređivanja troškova nematerijalnih sredstava Intangible Assets tokom njihovog korisnog veka trajanja. Primeri nematerijalnih sredstava su patenti, autorska prava, žigovi, trgovačka imena, licence za franšize, vladine licence, troškovi izdavanja obveznica radi povećanja kapitala, Goodwill itd.
